Pogrzeb katolicki

"Świętą i pobożną jest rzeczą modlić się za Zmarłych"
[por.2 Mch 12,44-45]

Katechizm Kościoła katolickiego podaje:

1683. Kościół, który jak matka nosił sakramentalnie w swoim łonie chrześcijanina
podczas jego ziemskiej pielgrzymki, towarzyszy mu na końcu jego drogi,
by oddać go "w ręce Ojca". Ofiaruje on Ojcu, w Chrystusie, dziecko Jego łaski
i w nadziei składa w ziemi zasiew ciała, które zmartwychwstanie w chwale.
Ofiarowanie to dokonuje się w pełni w czasie celebracji Ofiary eucharystycznej.
Błogosławieństwa, które ją poprzedzają i po niej następują, są sakramentaliami.

1684. Pogrzeb chrześcijański jest obrzędem liturgicznym Kościoła. Posługa Kościoła
powinna w tym przypadku jasno wyrażać rzeczywistą łączność ze zmarłym, a także
ożywiać uczestnictwo zgromadzonej wspólnoty w obrzędach i głosić jej życie wieczne.

1685. Różne obrzędy pogrzebu wyrażają paschalny charakter śmierci
chrześcijańskiej oraz odpowiadają sytuacjom i tradycjom każdego regionu;
dotyczy to także koloru liturgicznego.

1686. Obrzędy pogrzebu (Ordo Exsequiarum) liturgii rzymskiej proponują trzy formy
pogrzebu, odpowiadające trzem miejscom ich sprawowania (dom, kościół i cmentarz).
Bierze się również pod uwagę, co dla rodziny ma szczególne znaczenie, jakie są
zwyczaje lokalne, czego wymaga kultura i pobożność ludowa. Przebieg celebracji jest
wspólny wszystkim tradycjom liturgicznym i zawiera cztery główne momenty:

1687. Pozdrowienie wspólnoty. Obrzęd pogrzebu rozpoczyna się pozdrowieniem
w duchu wiary. Do bliskich zmarłego kieruje się słowa "pocieszenia"
(w rozumieniu Nowego Testamentu jest to moc Ducha Świętego w nadziei).
Wspólnota zebrana na modlitwie oczekuje także "słów życia wiecznego".
Śmierć jednego z jej członków (lub jej rocznica, siódmy lub trzydziesty dzień po niej)
jest okazją, którą powinno się wykorzystać na zwrócenie uwagi na to,
co przekracza perspektywy "tego świata", i na doprowadzenie wiernych
do prawdziwych perspektyw wiary w Chrystusa Zmartwychwstałego.

1688. Liturgia słowa. Liturgia słowa w czasie pogrzebu wymaga tym bardziej
szczególnego przygotowania, że w zebranej wspólnocie mogą znajdować się wierni,
którzy rzadko uczestniczą w liturgii, oraz przyjaciele zmarłego nie będący
chrześcijanami. Zwłaszcza homilia powinna "unikać rodzaju literackiego pochwalnej
mowy pogrzebowej" oraz ukazywać misterium śmierci chrześcijańskiej
w świetle Chrystusa Zmartwychwstałego.

1689. Ofiara eucharystyczna. Gdy  celebracja ma miejsce w kościele,
Eucharystia stanowi centrum paschalnej rzeczywistości śmierci chrześcijańskiej.
Wtedy właśnie Kościół wyraża swoją skuteczną jedność ze zmarłym,
ofiarując Ojcu, w Duchu Świętym, ofiarę śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.
Prosi on wówczas, by jego dziecko zostało oczyszczone z grzechów oraz ich skutków
i zostało przyjęte do paschalnej pełni Uczty w Królestwie niebieskim.
Przez celebrację Eucharystii wspólnota wiernych, a szczególnie rodzina zmarłego
uczy się żyć w łączności z tym, który "zasnął w Panu" przyjmując Ciało Chrystusa,
którego zmarły nadal jest żywym członkiem.

1690. Pożegnanie zmarłego. Żegnając zmarłego, Kościół "poleca go Bogu".
Jest to "ostatnie pożegnanie, jakie wspólnota chrześcijańska oddaje swemu członkowi,
zanim jego ciało będzie wyniesione i pogrzebane".
Tradycja bizantyjska wyraża je przez pocałunek zmarłego.
W tym ostatnim pozdrowieniu "śpiewamy dla uczczenia jego odejścia z tego życia
i rozstania się z nami, ale także dlatego że nadal trwamy w komunii i w zjednoczeniu.
Śmierć nie oddziela nas od siebie, ponieważ wszyscy zdążamy tą samą drogą
i odnajdziemy się w tym samym miejscu.
Nie będziemy nigdy rozłączeni, ponieważ żyjemy dla Chrystusa
i teraz jesteśmy zjednoczeni z Chrystusem, idąc ku Niemu…
Wszyscy razem będziemy kiedyś w Chrystusie".

♦ Zabronione są uroczyste obrzędy pogrzebowe w czasie Triduum Paschalnego.
W czasie pogrzebu w te dni odczytuje się tylko psalmy i modlitwy liturgii, uczestnikom
pogrzebu nie udziela się Komunii świętej.
♦ Od Wielkiego Czwartku wieczorem do Wielkiej Soboty włącznie, nie wprowadza się ciała
do kościoła, w którym odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu.

♦ Osoby załatwiające sprawy pogrzebowe zgłaszają się w kancelarii parafialnej
jak najrychlej po stwierdzeniu zgonu przez lekarza w celu omówienia terminu, miejsca
i formy pogrzebu.

♦ Aby dopełnić pozostałe warunki m.in. spisanie zgonu,
należy przedstawić kancelarii parafialnej następujące dokumenty:
- odpis aktu zgonu z USC,
- zaświadczenie o przyjęciu Sakramentu Chorych.

Według Kodeksu prawa Kanonicznego:

§ 1. Jeśli przed śmiercią nie dali żadnych oznak pokuty,
pogrzebu kościelnego powinni być pozbawieni:
1° notoryczni odszczepieńcy, heretycy i schizmatycy;
2° osoby, które wybrały spalenie swojego ciała z motywów
przeciwnych wierze chrześcijańskiej;
3° inni jawni grzesznicy, którym nie można przyznać pogrzebu
bez publicznego zgorszenia wiernych.